Kraft (Krafft) Jan Kasper (XVII w.), lekarz nadworny króla Władysława IV. Pochodził zapewne z Austrii, przybył bowiem do Polski z dworu cesarskiego wraz z królową polską, nie wiadomo jednak, czy Anną w r. 1605, czy Cecylią Renatą w r. 1637. Za pierwszą ewentualnością przemawiałby fakt, że żoną jego miała być Maria Dominika Negron, która sporządziła w Warszawie testament (była zapewne Włoszką z pochodzenia, na co wskazuje język dokumentu) już w r. 1632. Z epoki Zygmunta III żadne wiadomości o K-cie nie przetrwały. Dopiero z końca lat trzydziestych wiadomo, że był pierwszym medykiem na dworze Władysława IV («primarius a consiliis medicus»). Za jego to radą udał się król w r. 1638 na kurację do cieplic w Baden pod Wiedniem, niewątpliwie dobrze znanych K-owi. K. nie podróżował z całym dworem do Baden, lecz dołączył się doń dopiero na miejscu; być może wykorzystał wyjazd dla celów i spraw rodzinnych na terenie Austrii. Powracał do Polski również oddzielnie i przez trzy miesiące po przyjeździe Władysława IV nie było go jeszcze na dworze. W samym Baden on jednak czuwał niewątpliwie nad przeprowadzanymi w ciągu miesiąca (4 IX do 9 X 1638) kąpielami, które dały pewien doraźny, lecz nietrwały skutek w leczeniu artretycznych dolegliwości króla.
Drugi znany epizod z działalności lekarskiej K-a wiąże się dopiero ze śmiercią Władysława IV w Mereczu (20 V 1648 r.). Towarzysząc królowi w czasie podróży z Wilna do Warszawy, w ostatnich dniach jego choroby zastosował K. «antimonium praeparatum in ovo sorbili» (Vorbek-Lettow), inne źródło (Szulc) precyzuje, że był to «crocus metallorum», a więc połączenie antymonu z calcium nitricum, który spowodował nadmierne czyszczenie (superpurgatio). Anonimowy autor oraz lekarz toruński Szymon Szulc, autorzy relacji o śmierci Władysława IV, nie czynili K-owi zarzutów z powodu zastosowanej przez niego kuracji, choć przedstawili szybkie i zgubne efekty jej działania u chorego. Inni lekarze królewscy – Andrzej Cnoeffelius oraz Maciej Vorbek, przybyły wraz z Pawłem Podchocimskim już po zastosowaniu leku do umierającego króla, zdecydowanie potępili postępowanie kolegi. Vorbek nazwał zastosowany przez K-a środek «nieszczęsnym szkapim prawie lekarstwem» («infelix bestiis tantum exhibendum pharmacum») i zarzucił mu, że lek, którego brakowało w aptece królewskiej, wziął z niepewnego źródła, od przygodnego cyrulika. Jedna z ważniejszych osobistości z królewskiego otoczenia zabronić miała Vorbekowi występowania przeciwko K-owi, tłumiąc zakorzenione, jak można przypuszczać, animozje zawodowe między dwoma głównymi lekarzami królewskimi. K. stosując wodolecznictwo i chemiczne środki lekarskie był przedstawicielem panującego w XVII w. kierunku jatrochemii. Obok działalności lekarskiej miał się K. zajmować handlem solą, gdyż procesował się w r. 1639 o należność za 50 beczek z Franciszkiem della Torre.
Kośmiński, Słownik lekarzów, s. 243; Boniecki; – Gąsiorowski, Zbiór wiad. do hist. sztuki lek., II. 251–2; Giedroyć F., Król Władysław IV, historia choroby, „Krytyka Lek.” R. 7: 1903 s. 74–5, 81; Kwiatkowski K., Dzieje narodu polskiego za panowania Władysława IV, W. 1823 s. 229; Rumbold z Połocka, Zdrowie Władysława IV, „Przegl. Hist.” R. 13: 1911 s. 21 (błędnie podano Marcin Krafft); Sobieski J., Droga króla Władysława IV do Baden i kongres w Nikolsburgu, Wyd. L. Kubala, „Przew. Nauk. i Liter.” R. 6: 1876 s. 54; – Giedroyć, Źródła do dziej. medycyny, s. 382, 807–8 (Szulc Sz., De abscessu renali…); Opis zgonu króla Władysława IV w Mereczu, w: Księga pamiętnicza J. Michałowskiego, Kr. 1864 s. 13 (błędnie podano lub odczytano Antoni Crauth); Vorbek-Lettow M., Skarbnica pamięci. Pamiętnik lekarza króla Władysława IV, Oprac. E. Galos i F. Mincer pod red. nauk. W. Czaplińskiego, Wr.– W.–Kr. 1968; – AGAD: Metryka Kor., 187 k. 65, 357 k. 31, Akta St. Warszawy 549 k. 279–287.
Karolina Targosz